ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش‌بنیان و نقش خرده‌فروشان برق در اجرای آن
مقدمه
در سال‌های اخیر، با توجه به سیاست‌های تجدید ساختار در صنعت برق ایران، بازار خرده‌فروشی برق به‌عنوان یکی از ارکان اصلی در تأمین انرژی مصرف‌کنندگان صنعتی و تجاری مطرح شده است. این مدل، علاوه بر افزایش رقابت و کاهش هزینه‌ها، به توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و بهینه‌سازی مصرف انرژی کمک شایانی می‌کند. در ادامه، به بررسی جامع این مدل و مزایای آن می‌پردازیم.
مفاد اصلی ماده ۱۶
طبق این ماده قانونی:
دامنه شمول:
صنایع و واحدهای تولیدی با انشعاب یا دیماند بیش از یک مگاوات مشمول این قانون هستند.
میزان درصد تأمین برق تجدیدپذیر طبق الزامات این ماده قانونی:
- سال ۱۴۰۲ → ۱٪ از کل مصرف
- سال ۱۴۰۳ → ۲٪.
- سال ۱۴۰۴ → ۳٪
- سال ۱۴۰۵ → ۴٪
- سال ۱۴۰۶ به بعد → حداقل ۵٪
روش‌های تأمین:
- احداث نیروگاه تجدیدپذیر اختصاصی توسط خود صنعت
- خرید از نیروگاه‌های تجدیدپذیر در قالب قرارداد دوجانبه.
- خرید از تابلو سبز بورس انرژی
محاسبه نرخ:
سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی ایران (ساتبا) موظف است هر ماه میانگین نرخ برق نیروگاه‌های تجدیدپذیر را بر اساس صورت‌حساب‌های تأییدشده محاسبه و به توانیر اعلام کند.
جریمه در صورت عدم رعایت:
اگر صنایع سهم الزامی برق تجدیدپذیر را تأمین نکنند، موظف به پرداخت جریمه معادل هزینه برق تجدیدپذیر خواهند بود و در شرایط کمبود برق، در اولویت قطع قرار می‌گیرند.
تخصیص منابع حاصل از جریمه‌ها
طبق آیین‌نامه اجرایی، مبالغ اخذشده از جریمه صنایع به شکل زیر تخصیص می‌یابد:
- ۵۰٪ برای خرید تضمینی برق تجدیدپذیر
- ۲۵٪ برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، آزمایشگاه‌ها و شتاب‌دهنده‌ها
- ۲۵٪ برای اعطای تسهیلات کم‌بهره به توسعه نیروگاه‌های کوچک مقیاس
این چرخه مالی در واقع یک سازوکار حمایتی پایدار برای توسعه انرژی‌های پاک است.
فرصت برای صنایع
رچه ماده ۱۶ در نگاه اول یک الزام قانونی و حتی تهدید به نظر می‌رسد، اما با مدیریت صحیح می‌تواند برای صنایع یک فرصت اقتصادی باشد:
- جلوگیری از جریمه‌های سنگین
- خرید برق از بورس (تابلو سبز) با نرخی پایین‌تر از تعرفه‌های رسمی تجدیدپذیر (به جز سه ماه پیک مصرف تابستان)
- کاهش ریسک قطع برق در زمان‌های کمبود انرژی
- ارتقای اعتبار برند در حوزه مسئولیت اجتماعی و پایداری
نقش کلیدی خرده‌فروشان برق
در اجرای این قانون، شرکت‌های خرده‌فروش برق نقش واسطه‌ای و تسهیل‌گر دارند:
- مدیریت خرید برق در بورس به‌صورت قرارداد بلندمدت یا کوتاه‌مدت.
- ارائه مشاوره در انتخاب بهترین زمان خرید (خارج از سه ماه پیک تابستان).
- تضمین شفافیت و کاهش ریسک برای صنایع.
با تجمیع تقاضا؛ این شرکت‌ها برق را از بازار عمده‌فروشی یا نیروگاه‌ها خریداری کرده و بسته‌های مصرفی مناسب صنایع را فراهم می‌کنند.
جمع‌بندی
ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش‌بنیان اگرچه در ظاهر یک اجبار قانونی برای صنایع است، اما در عمل می‌تواند یک فرصت اقتصادی محسوب شود. با کمک خرده‌فروشان برق مانند شرکت آسمان فروزان شهر، صنایع می‌توانند هم از جریمه‌ها معاف شوند و هم برق موردنیاز خود را با قیمتی رقابتی‌تر تأمین کنند.