لوگوی شرکت آسمان فروزان شهر آسمان فروزان شهر

انواع قراردادهای خرید برق (PPA)

قرارداد خرید برق (Power Purchase Agreement – PPA) چارچوبی برای فروش برق تولیدی از سوی نیروگاه (معمولاً تجدیدپذیر) به مصرف‌کننده است. در ادبیات حقوقی/بازاری رایج، سه دستهٔ اصلی زیر بیشترین کاربرد را دارند:

Physical / Direct PPA Virtual (Synthetic) PPA Sleeved (Green) PPA

دسته‌بندی اصلی

Physical / Direct PPA

نام‌های دیگر: Direct, Private Wire, Back‑to‑Back, Corporate

قراردادی با تحویل فیزیکی برق بین تولیدکننده و مصرف‌کننده، با قیمت/مدت مشخص. در حالت نزدیکی جغرافیایی، اتصال مستقیم (Private Wire) ممکن است.

  • تحویل واقعی برق از طریق شبکه یا کابل مستقیم.
  • هزینه‌های شبکه (انتقال/توزیع/سایر عوارض) طبق قرارداد تخصیص می‌شود.
  • ساختار نسبتاً ساده‌تر و رابطه مستقیم بین طرفین.
نکات قراردادی
  • شرایط تحویل و اندازه‌گیری انرژی، پایش انحرافات و عدم‌تأمین.
  • تخصیص ریسک‌های قطعی/انقطاع شبکه و فورس‌ماژور.
  • قیمت‌گذاری (ثابت/شناور/ترکیبی) و شاخص‌های تعدیل.

Virtual (Synthetic) PPA

بدون تحویل فیزیکی برق

قرارداد مالی با تسویه بر مبنای تفاوت Strike Price و قیمت بازار؛ مصرف‌کننده معمولاً گواهی تجدیدپذیر (GO/REC) دریافت می‌کند.

  • برق در بازار عمده‌فروشی فروخته می‌شود؛ مصرف‌کننده برق را از جای دیگری تأمین می‌کند.
  • سپر قیمتی در برابر نوسانات بازار انرژی.
  • امکان ادعای مصرف سبز از طریق گواهی‌ها.
نکات قراردادی
  • تعریف دقیق فرمول تسویه تفاوتی (CFD) و شاخص قیمت مرجع.
  • ریسک‌های مبنای قیمت، مبادله ارزی (در صورت تفاوت ارزی) و اعتبارسنجی تولید.
  • حکمرانی گواهی‌ها: صدور، انتقال و بازنشست (Retire).

Sleeved (Green) PPA

ترکیب مالی/فیزیکی با نقش‌آفرینی تامین‌کننده

مدلی سه‌جانبه که در آن تامین‌کننده (Utility) برقِ پروژه را «Sleeve» کرده و به مصرف‌کننده تحویل می‌دهد؛ هزینه Sleeving جداگانه لحاظ می‌شود.

  • تولیدکننده ⇄ تامین‌کننده ⇄ مصرف‌کننده (قراردادهای Back‑to‑Back).
  • مصرف‌کننده معمولاً GO/REC و برق تحویلی در نقطه مصرف دریافت می‌کند.
  • پیچیدگی حقوقی/عملیاتی بیشتر نسبت به Direct PPA.
نکات قراردادی
  • مدل قیمت‌گذاری: قیمت برق + کارمزد Sleeving + سایر هزینه‌های شبکه.
  • تخصیص ریسک کمبود/افزونه تولید، عدم‌تطابق پروفایل و نامتوازنی.
  • حقوق خاتمه/گسست یک لینک نباید طرف سوم را از حقوق اساسی محروم کند.

نمودار تصویری انواع PPA

Physical / Direct Virtual (Synthetic) Sleeved (Green) تولیدکننده مصرف‌کننده 🔋 💰 تولیدکننده بازار مصرف‌کننده 🔋 برق دیگر 💰 CFD 📜 GO/REC تولیدکننده تامین‌کننده مصرف‌کننده 🔋 🔋 💰 + کارمزد Sleeving 📜 GO/REC

مقایسه خلاصه

ویژگی Physical / Direct Virtual (Synthetic) Sleeved (Green)
تحویل برق فیزیکی به مصرف‌کننده/نقطه شبکه ندارد (تسویه مالی) فیزیکی توسط تأمین‌کننده
گواهی سبز بسته به قرارداد معمولاً GO/REC به مصرف‌کننده معمولاً GO/REC به مصرف‌کننده
پیچیدگی قراردادی کم تا متوسط متوسط (مالی/بازاری) بالا (سه‌جانبه)
پوشش نوسان قیمت طبق ساختار قیمت‌گذاری بالا (CFD/Strike) متوسط (هزینه Sleeving + ساختار)
نیاز به نزدیکی مکانی ممکن است (Private Wire) خیر خیر

واژه‌نامه کوتاه

انواع قراردادهای خرید برق (PPA) در ایران

PPA سنتی (Traditional)

قرارداد ساده خرید برق بین تولیدکننده و خریدار با نرخ ثابت یا شناور.

  • قابل اجرا برای نیروگاه‌های خصوصی
  • ساختار شفاف و ریسک کم
  • شروع سریع

چالش: انعطاف کمتر و پوشش محدود ریسک نوسانات بازار

درخواست مشاوره

PPA با نرخ شناور (Floating)

قیمت برق بر اساس شاخص‌ها و تورم تعدیل می‌شود.

  • محافظت در برابر تورم و تغییرات تعرفه
  • مناسب پروژه‌های طولانی‌مدت

چالش: پیچیدگی محاسبه و نیاز به نظارت دقیق

درخواست مشاوره

PPA هیبریدی (Hybrid)

ترکیب برق شبکه با تولید تجدیدپذیر داخلی یا خارجی.

  • کاهش هزینه و ریسک خاموشی
  • پیش‌بینی‌پذیری مالی
  • شروع پروژه با سرمایه کمتر

چالش: نیاز به مدیریت بار و ذخیره‌سازی، پیچیدگی قراردادی

درخواست مشاوره

PPA مبتنی بر خدمات انرژی (Capacity / Energy Services)

خریدار هزینه نصب و نگهداری را می‌پردازد و برق طبق قرارداد تأمین می‌شود.

  • سرمایه اولیه پایین برای کارخانه‌ها
  • مدیریت ریسک طولانی‌مدت

چالش: نیاز به تضمین عملکرد و قراردادهای دقیق

درخواست مشاوره